Itsinda
ry’abashakashatsi bo muri Leta Zunze Ubumwe z’Amerika bizeye kuzabona
umuti mwiza wo kuvura zimwe mu ndwara z’umutima bahereye ku nzoka yo mu
bwoko bwa python birman (Python molurus bivittatus
).
).
Iyi
nzoka ya python birman ni kimwe mu bwoko bw’ibikururanda binini kuko
ishobora kureshya na metero icyenda ndetse ikaba ishobora kugira ibiro
mirongo icyenda ; ubu yafashwe nk’urufunguzo rukomeye mu gushaka imiti
ndetse n’inkingo za zimwe mu ndwara zinyuranye zifata umutima w’umuntu.
Aba
bashakashatsi basanze iyo iyi nzoka iyo imaze kurya, umutima wayo
wiyongeraho impuzandengo igera kuri 40% by’uko wanganaga mbere yaho, ubu
bwiyongere ikaba ibugira hagati y’amasaha 24 na 72.
Abahanga
muri siyansi bo muri Kaminuza ya Colorado i Boulder basanze iyi nzoka
ifite ikinyabutabire cya triglycérides kigizwe n’ibinure ndetse
n’ibinyamavuta karemano (des graisses et huiles naturelles) ku bwinshi
cyane, hagaragayemo kandi ubwiyongere bw’ikinyabutabire kigaragara mu
ngirangingo z’ibinyabutabire cyo mu bwoko bwa enzyme cyitwa superoxide
dismutase kigira uruhare rukomeye mu kurinda imikaya (muscles) y’umutima
irimo n’umutima w’umuntu.
Nyuma
yo gusuzuma neza ibinyabutabire bigize amazi yo mu maraso (plasma)
y’iyo nzoka, bafashe python imaze kurya umuhigo wayo, bayivomamo ayo
mazi bayatera mu mbeba. Nyuma yo kubikora basanze aya magerageza
yaratanze ibisubizo byiza ku mikorere y’umutima w’izo mbeba, kuko
wongereye ingano n’ububasha bwo kohereza amaraso mu mubiri.
Mu
bantu, abakora imikino ngororamubiri nibo bamenyereweho ubwo bushobozi
kuko umutima wabo ushobora kubyimba ukakira amaraso menshi kandi
ukanagira ububasha bwo kuyayungurura vuba no kuyasubiza mu mubiri.
Cecilia
Riquelme, umwe mu bayoboye ikorwa ry’ubu bushakashatsi yatangaje ko
byagaragaye ko python itanga icyizere cyo kuzabona imiti ya nyinshi mu
ndwara zinyuranye zajyaga zifata umutima w’umuntu.
Indwara ya Typhoide ifate ite, ivurwa ite ? Wayirinda ute ?
Kuribwa umutwe
Kugira ibitotsi buri kanya
Kugira umuriro mwinshi ushobora no kugera kuri dogere serisiyusi 40
Ashobora kandi kuva imyuna
Kugira ururimi rwerurutse
Kubabara mu mu gice cyo hasi cy’inda
Gucibwamo cyangwa impatwe
Iyi ndwara yavumbuwe mu mwaka w’1818 n’uwitwa Pierre Bretonneau, yandurira mu kurya ibiribwa bifite umwanda cyangwa amazi yanduye irabanza ikazengereza amara mbere y’uko igera mu maraso, ikunda kugaragara cyane ahantu hataba isuku ihagije ikaba iterwa n’agakoko kitwa Salmonella enterica .
Imibare itangwa n’ishami ry’umuryango w’abibumbye ryita ku buzima (OMS) igaragaza ko umubare w’abantu bandura iyi ndwara ubarirwa hagati ya miliyoni 16 na 33 ku isi, igahitana abasaga 200000 mu mwaka.
Iyi ndwara iterwa no kurya ibiribwa byandujwe n’imyanda y’abantu banduye muri ibyo biribwa higanjemo imbuto ndetse n’imboga. Iyi ndwara ntikunze kuboneka cyane mu bihugu byateye imbere, yibasiye kugeza ubu ibihugu bikiri mu nzira y’amajyambere nko mu majyepfo y’uburasirazuba bw’Aziya, Aziya yo hagati, ndetse no muri Afurika yo munsi y’ubutayu bwa Sahara.
Amasaha 48 nyuma y’uko umuntu yandura iyi ndwara, atangira gucibwamo mu gihe kiri hagati y’iminsi 8 na 15 hagakurikiraho no kuremba, mu gihe umuntu atagiye kwa muganga iyi ndwara ihita yinjira mu cyiciro gikaze cyo kwinjira mu maraso.
Iyo umuntu acyandura iyi ndwara agira ibimenyetso bikurikira :
Ibimenyetso by’iyi ndwara bigenda byiyongera uko igenda imara iminsi itavuwe ariko na none ishobora kuvurwa hifashishijwe imiti nka chloramphénicol, co-trimoxazole ndeste na amoxicilline nubwo byagaragaye ko iyi miti yaje kunanirwa iyi ndwara ubu abahanga bakaba barabonye indi miti ishobora kuyivura.
Uburyo bwo kwirinda iyi ndwara ni ukwihatira kugira isuku cyane cyane ku biribwa ndetse n’ibinyobwa kandi umuntu akanagira isuku y’ibikoresho uretse ko hari n’urukingo rw’iyi ndwara rukoreshwa cyane.
Iyi ndwara yagiye ishyirwa kuri lisiti y’indwara zandura mu bihugu bigiye bitandukanye. Mu Rwanda abantu bakangurirwa kugira isuku, hakaba haragiyeho n’uburyo bwa kandagira ukarabe ahantu hahurira abantu benshi nko ku mashuri, ku masoko, ku nsengero ndetse n’ahandi hahurira abantu benshi.